Właściwym artystycznym źródłem malarstwa ikonograficznego jest sztuka późnoantyczna, bezpośrednią zaś genezę ikon wywodzi się z egipskich portretów trumiennych, tzw. portretów z Fajum, które były wykonywane od I wieku przed Chrystusem do IV wieku po Chrystusie. Są to antyczne portrety trumienne związane z kultem przodków.